Onlangs schroefde Shell haar CO₂-doelstellingen voor 2030 op tot 50 procent met als einddoel ‘nul’ uitstoot in 2050. ‘Alles op wielen’ rijdt wat Shell betreft in Nederland al in 2040 klimaatneutraal. ‘De fabrieken in Moerdijk en Pernis spelen een belangrijke rol om dat voor elkaar te krijgen’, vertelt Marjan van Loon, President-Directeur van Shell.

Dat de energietransitie de toekomst van Shell bepaalt, is een feit. Over de weg ernaartoe zijn de meningen verdeeld. Onlangs nog liet aandeelhouder en hedgefonds Third Point weten dat wat hen betreft Shell de fossiele en de duurzame activiteiten van elkaar scheidt. President-Directeur Marjan van Loon legt uit waarom dat absoluut niet gaat gebeuren. ‘Niet alleen hebben we de opbrengsten van olie en gas nodig voor de investeringen in alternatieve energievormen. Ook de fossiele fabrieken zelf zijn cruciaal om de transformatie te kunnen maken.’

Er gaat bijna geen dag voorbij of Shell is in het nieuws en vrijwel altijd gerelateerd aan de energietransitie. Niet gek als je bedenkt welke impact Shell potentieel kan maken om de Nederlandse energietransitie succesvol te laten verlopen. ‘Alleen al het project Skyline op Shell Moerdijk waarbij alle fornuizen vernieuwd worden, levert direct 1 procent vermindering van de CO₂-footprint op in heel Nederland,’ aldus Marjan van Loon.

Skyline is een van de vele projecten van Shell Nederland waarmee het bedrijf binnen Samen goed op weg werkt aan vijf doelen. Van Loon neemt ons aan de hand van die doelen mee in de ontwikkelingen bij Shell.

1: Mobiliteit

‘Wij zetten erop in dat in 2040 “alles op wielen” klimaatneutraal rijdt: van vrachtwagens tot personenauto’s. Daarbij gaat het om een energiemix van bio-lng, biodiesel, waterstof en elektrisch rijden. Onlangs openden we in Amsterdam nog een nieuwe bio-lng-fabriek.’ Ze benadrukt dat de klant meenemen in de verduurzaming geen makkelijke opgave is. ‘Als wij als Shell duurzame alternatieven bieden, moet er bijvoorbeeld wel wetgeving zijn die goedkopere minder duurzame brandstoffen verbieden. We werken dan ook samen met de hele markt en de overheid, we kunnen dit niet alleen.’

2: Duurzame energie

‘Daarnaast willen we leider zijn in investeringen in duurzame energie. Daarbij gaat het om innovatie in windparken, zonneparken, waterstof en geothermie.’ Voorbeelden zijn het windpark NortH2 ver boven de Waddeneilanden en de groene-waterstof-fabriek op de Tweede Maasvlakte die zoals het er nu naar uitziet in 2023 gaat draaien. ‘Met een vermogen van 200 MW is dat straks de grootste elektrolyser ter wereld die gevoed wordt met wind-op-zee. De 50.000-60.000 kg waterstof die we per dag gaan afnemen, gebruiken we in eerste instantie om in Pernis de productie van fossiele brandstoffen gedeeltelijk te verduurzamen. Maar de groene waterstof is uiteindelijk bedoeld om, zodra er genoeg waterstofvrachtwagens zijn, de zware transportsector rechtstreeks te verduurzamen. Het is toch een kip-en-ei situatie: begin je met voldoende waterstof of met de productie van voldoende vervoersmiddelen die op waterstof kunnen rijden? Door te beginnen met de groene-waterstof-fabriek geven we de ontwikkeling van duurzame vrachtwagen een impuls: wij kunnen zodra de sector zo ver is voor 2.300 vrachtwagens per dag waterstof leveren. We bouwen daarnaast ook Shell H₂-tankstations. Onlangs zijn er weer twee nieuwe geopend. Ik rijd zelf overigens ook in een waterstofauto. Onder de passagiersstoel zit een brandstofcel die de waterstof omzet in elektriciteit. Het enige wat achterblijft is een bakje water.’

Betekent dit dat Shell niet meer investeert in fossiele energie? ‘Wij lopen in de sector internationaal gezien het snelst als het gaat om het verduurzamen van het portfolio. Tegelijkertijd blijft het een energietransitie: je zet het niet allemaal ineens op nul. Zeker in ontwikkelingslanden niet. Daar staat het “aanboren” van energiebronnen gelijk aan de vergroting van welvaart, en dan gaat het in eerste instantie toch vaak om fossiele energie. Onze uitdaging is om die landen hierbij zo goed mogelijk te begeleiden en ze te adviseren over duurzame alternatieven. Je moet niet vergeten dat ze ook zonder ons en onze kennis deze investeringen zouden doen, en in die gevallen worden ze niet vanzelfsprekend meegenomen in de duurzame alternatieven.’

3: Transformatie Pernis en Moerdijk

‘Het derde doel is de transformatie van Pernis en Moerdijk tot energie- en chemieparken. ‘Deze fabrieken zijn belangrijke aanjagers van de transformatie van Shell. We hebben ze onder meer nodig om de producten van de toekomst te kunnen maken. In Moerdijk gebruiken we bijvoorbeeld bestaande krakertechnologie om moeilijk recyclebaar plastic om te zetten naar de oorspronkelijke bouwstenen, zoals propyleen en ethanol, die we vervolgens als grondstof kunnen gebruiken in onze chemiefabrieken. Daarnaast gebruiken we bestaande (gerenoveerde) installaties om biobrandstoffen uit dierlijk afval te maken. Het doel is om voor 2030 in Moerdijk voor een derde van de productie afvalstromen als grondstof te gebruiken.’

‘Oud’ en ‘nieuw’

‘Wij zien als geen ander hoe “oud” en “nieuw” elkaar versterken in onze transformatie’, benadrukt Van Loon. ‘Door de combinatie van oude en nieuwe energie kunnen we onze CO₂-uitstoot en die van klanten naar beneden brengen en zorgen voor een goede economische opbrengst. Wij denken dat dit voor de aandeelhouderswaarde uiteindelijk beter is. En ook niet onbelangrijk: doordat de medewerkers op Shell Moerdijk en Pernis zien dat we veel investeren in de fabrieken, weten ze hoe belangrijk zijzelf zijn voor de toekomst van Shell.’

4: Van elkaar leren

‘Daarnaast investeren we in kennis en vaardigheden. Leren van elkaar en anderen staat daarbij voorop. Het Shell Amsterdam Research Lab wordt daarom omgedoopt tot de Energy Transition Campus. Een open campus waar we met start-ups, scale-ups, onderzoeksinstellingen, het onderwijs en bedrijven willen samenwerken aan oplossingen voor schonere energie. Zo zorgen we ervoor dat we onze mensen de beste kennis kunnen geven en onze eigen kennis breed kunnen delen. We zoeken daarbij ook nadrukkelijk de samenwerking met het mbo, zodat we een impuls kunnen geven aan de arbeidsmarkt.’

Leveranciers

‘Onderdeel van ons doel om kennis en vaardigheden te vergroten is veel meer samenwerken met onze 2700 leveranciers. Samen moeten we een ecosysteem en waardeketen gaan vormen rond de energietransitie, vergelijkbaar met onze gedeelde veiligheidscultuur. Leveranciers, zoals Bilfinger Industrial Services, weten vaak zelf het beste waar zij het verschil kunnen maken. Wij kunnen hen op onze beurt weer helpen met onze expertise op het gebied van mobiliteit en mobile equipment. Begin volgend jaar organiseren we daarom een groot evenement rond het onderwerp voor onze leveranciers.’ 

5:Transparantie

Tot slot gaat Shell meer investeren in transparante communicatie, vertelt Van Loon. ‘Wij zijn natuurlijk een heel groot internationaal bedrijf, de keuzes die wij maken rond onder meer de energietransitie leveren veel vragen op. Bovendien is er meer behoefte aan openheid bij de burger, dat zie je ook als je kijkt naar de behoefte aan een nieuwe bestuurscultuur bij de overheid.’  

De ambitie is kortom hoog als het gaat om de energietransitie. Betekent dit dat Shell in de toekomst geen olie- en gasbedrijf meer is? ‘Over 30 jaar zal het olie- en gasdeel al enorm verminderd zijn. We richten ons dan veel meer op groene moleculen en groene stroom. In Nederland lopen we wat dat betreft behoorlijk hard.’

Marjan van Loon

Marjan van Loon (55) is geboren in Helmond en studeerde Chemical Engineering aan de TU Eindhoven. Ze werkt al sinds 1989, op een Australisch avontuur van 7,5 jaar bij Woodside Energy na, bij Shell. Ze begon als technoloog gas processing in Pernis, werkte onder meer in Maleisië en was zeven jaar vicepresident vloeibaar gas. Sinds 2016 is ze President-Directeur van Shell Nederland.

Bijzonder is dat Van Loon met haar gezin ‘een echte techneutenfamilie’ vormt. ‘Mijn echtgenoot ken ik van de TU Eindhoven en onze kinderen deden beiden een technische studie. Mijn dochter studeerde Duurzame energietechnologie en bouwt nu windparken bij Vattenfall en mijn zoon studeerde Molecular Science & Technology.’ Zeker met haar dochter is het klimaat en de energietransitie regelmatig onderwerp van gesprek. ‘In principe hebben we dezelfde agenda. Maar de blik is anders. Ik ben opgegroeid met de nadruk op economische betekenis van welvaart. Voor mijn dochter gaat welvaart als vanzelfsprekend ook om biodiversiteit, welbevinden en gelijkheid.’