‘Waar doen we verstandig aan?’ Een veelgehoorde vraag als het gaat om investeringen in de energie- en grondstoffentransitie. Industriële bedrijven willen graag verduurzamen, maar zijn huiverig voor technologie die zich nog niet helemaal bewezen heeft. Bovendien wil je niet op het verkeerde paard wedden qua technologie, want je doet dit voor minstens twintig jaar. Toch wil je aan de slag, al is het maar met “laaghangend fruit” zoals energie-efficiëntie en warmteterugwinning. Bilfinger Tebodin heeft de oplossing en helpt bedrijven in zes stappen naar hun eigen CO2-masterplan.

Manager Engineering Melanie Noorlander en Business Manager Industrial Sustainability Jordi Koes begeleiden verschillende opdrachtgevers bij het maken van een CO2-masterplan. Jordi vertelt: ‘Het maken van een CO2-masterplan vergt wat tijd en de opdrachtgever moet flink wat data boven tafel krijgen. Maar de beloning is groot: je hebt aan het eind van de rit je verbeterpotentieel in kaart gebracht én je hebt een plan om aan de slag te gaan met de projecten die voor jou het beste zijn, inclusief een planning.’

Stap 1: Data-analyse

In deze stap inventariseren we het duurzaamheidsdoel van de opdrachtgever. Hoe steekt  het productieproces in elkaar? Welke data worden er op welke plek verzameld? Daarnaast maken we energie-analyses en doen we indien nodig een energiescan. Ook brengen we in kaart welke grondstofstromen en afvalstromen er zijn.

Stap 2: Nulmeting

Aan de hand van de verzamelde informatie maken we een nulmeting. Daarin berekenen we de CO2-footprint en de milieukostenindicator, waarin je de schaduwkosten van je proces en grondstoffen ook meeneemt. Denk aan de milieugevolgen van het winnen van jouw grondstoffen, of de transportuitstoot daarvan, of je stikstofdepositie. Het is een methode op basis van LCA (Levenscyclusanalyse) en wordt steeds meer gebruikt.

Stap 3: Omgevingsanalyse

Hoeveel bedrijven zitten er in je buurt en wat doen zij? Welke stromen zouden zij kunnen leveren of kunnen afnemen? Jordi: ‘Het komt verrassend vaak voor dat het ene bedrijf een reststroom heeft die het buurbedrijf heel goed kan gebruiken. Ook brengen we in kaart welke infrastructuur er in de buurt ligt en of er plannen zijn voor uitbreidingen. Denk in Rotterdam aan de waterstofbackbone, beschikbare netcapaciteit of een CO2-afvoerleiding naar het opslagproject Porthos. Verder kijken we naar regionale regelgeving en de plannen die er liggen in bijvoorbeeld de Cluster Energie Strategie of Regionale Energiestrategieën (RES).’

Stap 4: Verbeterpotentieel in kaart brengen

In deze stap komen de engineers in beeld. Melanie: ‘Vaak hebben bedrijven zelf ook al ideeën om aanpassingen te doen; en ook de consultants en engineers van Bilfinger Tebodin doen voorstellen. Wij verzamelen alle ideeën en beoordelen wat realistisch is en wat niet. We leggen de lijst met “erkende maatregelen” ernaast. Dat is een systematiek die door de overheid is ontwikkeld om bedrijven te ondersteunen bij de verplichting om energie te besparen. Volgend jaar wordt deze lijst uitgebreid met verplichte CO2-besparing. We werken de haalbare ideeën verder uit en brengen in kaart wat er technisch voor nodig is om het uit te voeren, en wat het ongeveer gaat kosten. Voorbeelden van veel uitgevoerde projecten zijn het hergebruik van restwarmte, en elektrificatie door bijvoorbeeld een gasgestookte ketel te vervangen door een e-boiler.’

Stap 5: Risico’s, kansen en kosten

Op basis van een longlist van mogelijke projecten die we maken in stap 4 wegen we in stap 5 kansen en risico’s tegen elkaar af en kunnen we een ruw prijskaartje aan de projecten hangen. We kijken ook welke subsidies er mogelijk zijn. Melanie: ‘In deze stap is engineering nodig. Als je bijvoorbeeld kiest voor een warmtepomp moet je wel weten waar deze precies in het productieproces moet worden ingepast en welke capaciteit hij moet leveren.’ We kijken eveneens naar factoren als de netcapaciteit om te elektrificeren, de ontwikkeling van de prijs voor CO2-emissie en de planning van grote onderhoudsstops.

Stap 6: Masterplan

We maken een road map waarin de doelen en de projecten in een planning worden gezet. Hiermee kan het bedrijf aan de slag!

Rem

Voldoende elektriciteit is momenteel helaas een rem op veel verduurzamingsprojecten. Er is simpelweg niet genoeg elektriciteit beschikbaar, laat staan groene elektriciteit. Ook ontbreekt nog infrastructuur voor waterstof en CO2. Jordi: ‘Ik snap heel goed dat onze klanten twijfelen waar zij goed aan doen. Maar dat is juist de reden waarom dit masterplan zo handig is. En er zijn veelbelovende ontwikkelingen: het tempo van de aanleg van windparken versnelt enorm, volgend jaar start Gasunie met het waterstofnet en hopelijk wordt de knoop rondom Porthos snel doorgehakt.’

Mindshift

Melanie ziet de laatste jaren een mindshift ontstaan van moeten naar willen, als het gaat om verduurzaming van het productieproces. ‘Voorheen deden bedrijven wat ze wat ze wettelijk verplicht waren te doen. Nu is er een intrinsieke motivatie om te verduurzamen. Natuurlijk, ook de druk neemt toe vanuit de EU, de Nederlandse overheid, de financiële sector en de eigen medewerkers. Mensen willen graag werken voor een bedrijf dat zijn milieu-impact vermindert. Dat, samen met de grote besparingsmogelijkheden en de wil om het goede te doen voor het klimaat, bevordert de duurzaamheidsaanpak.’

Besparingen

Een CO2-masterplan kun je zelfs maken voor een fabriek die nog niet eens gebouwd is. Dat bewezen Melanie en Jordi bij het Japanse bedrijf Mitsubishi, dat in Rotterdam een MXDA-fabriek bouwt. Op basis van het stappenplan werden verschillende CO2-reductiemogelijkheden en andere duurzaamheidsmaatregelen doorgevoerd in het ontwerp.

Het resultaat?

• Een besparing van 10% op de CO2-emissie
• -89% NOx
• -95% NH3
• -5% gasverbruik
• -3% elektriciteitsverbruik