Project ONE is de belangrijkste en grootste investering in de Europese chemiesector van de afgelopen twintig jaar. Met deze miljardeninvestering beschikt Antwerpen binnenkort over de meest milieuvriendelijke en energie- en grondstofefficiënte ethyleeninstallatie van heel Europa. John McNally, CEO van Project ONE, hoopt dat dit project het startsein is van een “Renaissance van de petrochemie in Europa”.

John McNally werkt al meer dan dertig jaar in de chemie, en ziet Project ONE als een echte gamechanger. ‘Ik vind het bijzonder en een eer om na al die jaren Project ONE onder mijn hoede te hebben. Het is een miljardeninvestering van een formaat dat we in Europa in geen twintig jaar gezien hebben.’

De nieuwe industriële installatie van INEOS zal ethyleen produceren, een essentiële bouwsteen van producten die deel uitmaken van ons dagelijks leven. De ethaankraker komt in het havengebied van Antwerpen. Geen voor de hand liggende keuze, vandaag de dag. ‘In de afgelopen jaren is er in feite sprake van een malaise in de Europese petrochemie’, stelt John. ‘In 2000 was Europa nog goed voor 27 procent van de wereldwijde investeringen in de chemiesector, vandaag de dag is dat meer dan gehalveerd tot 12%. Onze voorzitter en stichter Jim Ratcliffe wil daarin verandering brengen en besloot fors te gaan investeren in Europa. Je kunt nu eenmaal niet alle producten uit andere werelddelen gaan halen – dat is een geopolitiek risico - en hij vindt dat Europa een belangrijke en strategische rol moet blijven spelen op het wereldtoneel van de petrochemie. Niet alleen om eigen productie te hebben, maar ook vanwege de werkgelegenheid.’ Met deze investering creëert INEOS namelijk ook nog eens 300 hoogwaardige banen, 150 contractorjobs op de site en een veelvoud daarvan indirect in de regio. Tijdens de bouwfase zullen er miljoenen manuren gemaakt worden, met ongeveer 2500 contractors in piekperiodes, waaronder ook heel wat medewerkers van Bilfinger.

Geen verbranding maar omzetting

De start van het project verliep niet soepel. Het vergunningentraject was langdurig vanwege beroepsprocedures ingeleid door activistische groeperingen. En zelfs nu nog blijven bepaalde ngo’s procederen met het oog op het stilleggen van het project. Vrijwel onbegrijpelijk, vindt John, precies omdat het om een hypermoderne installatie gaat die zuiniger en milieuvriendelijker is dan ooit tevoren. ‘Ik vermoed dat de stille meerderheid niet tegen Project ONE is, integendeel. Maar er is een luidruchtige minderheid die tegen het project is, puur omdat het een investering betreft in een installatie waar fossiele grondstoffen in gaan. Overigens is het goed om te weten dat we een fossiel product inzetten als grondstof, niet als brandstof. Het wordt dus niet verbrand, maar omgezet in de grondstof ethyleen. Helaas lijken de tegenstanders nog niet in te zien dat werkelijk vrijwel al hun gebruiksvoorwerpen, van jas tot telefoon en pc, met behulp van chemie is gefabriceerd. En totdat we een honderd procent biologisch alternatief hebben, zal dat nog wel even zo blijven. Wij dragen met Project ONE in elk geval bij aan modernisering en gaan hard op weg naar klimaatneutrale productie.’

Vijand van het goede

Project ONE zal gebruik maken van de nieuwste productietechnologieën waardoor INEOS de impact op het milieu en de koolstofuitstoot substantieel verlaagt in vergelijking tot de huidige ethyleenproductie in Europa. Deze vernieuwing is een belangrijke stap naar een duurzamere chemiesector. Daar kun je toch niet op tegen zijn, zou je zeggen. Maar de aarzeling om door te pakken in de energie- en grondstoffentransitie bewijst dat het beste de vijand kan zijn van het goede, vindt John. ‘Je kunt nu eenmaal niet in één klap over van fossiel naar klimaatneutraal. Denk maar eens aan het wegvervoer: wat als je morgen zou besluiten dat alle benzine- en dieselauto’s per direct de weg niet meer op mogen? Zou dat onze maatschappij vooruit helpen? Ik denk het niet. Wat je wél kunt doen, is zo groot mogelijke stappen richting klimaatneutraal produceren nemen. En precies dat is wat we hier in Antwerpen aan het doen zijn. We voeren niet zomaar een verbetering door, we zetten een nieuwe standaard neer voor alle petrochemische krakers van de komende decennia.’

Waterstof als brandstof

Door het gebruik van de nieuwste technologieën, zal de ethaankraker van Project ONE minder dan de helft van de CO2 uitstoten dan de best presterende vergelijkbare installaties in Europa. Dat doet INEOS door bijvoorbeeld alle waterstof, een koolstofvrij gas dat geproduceerd wordt bij de productie van ethyleen, in te zetten als brandstof. Hierdoor kan maar liefst zestig procent van de warmtebehoefte voor de productieprocessen worden ingevuld, met een forse vermindering van de CO2-emissies tot gevolg. ‘Het is in principe mogelijk om op deze manier in bijna honderd procent van onze warmtebehoefte te voorzien, als we in de toekomst toegang krijgen tot additionele grote volumes betaalbare koolstofarme waterstof’, zegt John.

Reis zal nog een poos duren

INEOS doet dus zijn best om de betrouwbare productie van alledaagse toepassingen te koppelen aan de klimaatdoelstellingen door de nieuwste technologieën te gebruiken. Daarom zou John graag zien dat ook onder de gemiddelde EU-burger het besef indaalt dat dit dé weg vooruit is. ‘Dat is een kwestie van lange adem. Zolang niet iedereen weet dat vrijwel alles om je heen door de basis-chemische industrie wordt gemaakt, zal het imago van petrochemie problematisch blijven. Wat mij betreft begint dat in het basisonderwijs, en daarna in het middelbare en hoger onderwijs. We moeten ook proberen jonge ingenieurs te overtuigen dat zij juist de keuze voor onze sector moeten maken, om ons te helpen onze processen klimaatneutraal te maken. Maar deze sector-brede boodschap wordt gekaapt door kritische mensen die vinden dat de petrochemie moet verdwijnen. Zonder erbij stil te staan dat we het maar al te hard nodig hebben. We hoeven er niet omheen te draaien dat de petrochemie uitdagingen kent. En wat mij betreft kunnen we er trots op zijn dat we nog steeds een sterke Europese chemische sector hebben die op weg is naar klimaatneutraliteit. Maar het is een reis die nog een poos zal duren.’

Renaissance

‘Over twintig jaar zal ik mijn kleinkinderen met grote trots dit project laten zien, zegt John. ‘Ik hoop eerlijk gezegd dat dit project de start is van een Europese Renaissance van de petrochemische industrie. Dat we in Europa laten zien waartoe we allemaal in staat zijn. We hebben de hoogste standaarden qua veiligheid, milieu, klimaateisen en vergunningen ter wereld. Als we elkaar kunnen stimuleren steeds het beste voorbeeld te volgen, houden we onze Europese industrie state of the art. Ik zou graag zien dat er vele andere projecten gaan volgen, op weg naar die schone toekomst van de basischemie in Europa!’

John McNally

John McNally is geboren in het Verenigd Koninkrijk, maar groeide op in de Verenigde Staten, waar hij zijn opleidingen volgde . Hij heeft een Bachelor's Degree in Chemistry van het California Institute of Technology in 1982 en een PhD in Chemistry van Harvard University in 1987. In de 32 jaar dat hij in de petrochemische industrie aan de slag is, werkte hij eerst voor BP en vervolgens voor INEOS, in verschillende technische, operationele en commerciële managementfuncties in vijf landen. John is getrouwd en heeft twee zonen.

Sinds haar ontstaan in 1998 in Antwerpen is INEOS uitgegroeid tot een internationaal chemiebedrijf met 194 sites en 26.000 medewerkers wereldwijd. INEOS produceert de essentiële bouwstenen van verschillende hoogwaardige producten die in ons dagelijks leven onmisbaar zijn geworden: medicijnen, handreinigingsmiddelen, steriele verpakkingen, leidingen voor het transport van drinkwater. Je vindt hun materialen ook terug in zonnepanelen en windturbines, lichtgewichtonderdelen voor de automobielindustrie die zorgen voor een lager brandstofverbruik, isolatiematerialen en verpakkingsmaterialen die de bewaartijd van levensmiddelen vergroten.