Verschillende toonaangevende bedrijven in het Rotterdamse havengebied leggen met H-vision een concreet plan neer om de regionale CO₂-uitstoot fors te verminderen via een waterstoffabriek. Alice Krekt, Programmadirecteur Deltalinqs Climate Program: ‘We kunnen er bijna 20 procent van de Rotterdamse industrieopgave voor 2030 mee halen. Dat is veel voor één project!’

De bedrijven in het Rotterdamse havengebied moeten net als andere industriële bedrijven flink aan de bak om te decarboniseren. De nationale opdracht voor de industrie is een vermindering van de CO₂-uitstoot met 19,4 miljoen ton in 2030 ten opzichte van 1990. De overheid schrijft daarbij niet voor ‘hoe’, dus staken verschillende bedrijven, waaronder Shell, ExxonMobil, Gasunie, AirLiquide en BP (zie kader), samen met Deltalinqs zélf de koppen bij elkaar. Krekt: ‘Samen ontwikkelden we H-vision. Een plan voor een waterstof-fabriek die blauwe waterstof produceert uit voornamelijk raffinaderijgassen van de betrokken raffinaderijen in het Rotterdamse havengebied. De geproduceerde blauwe waterstof gebruiken deze bedrijven vervolgens zelf om de hoge temperaturen op te wekken die nodig zijn in industriële processen.’ Ze verduidelijkt: ‘Dat gebeurt nu via aardgas en is met de inzet van elektriciteit niet mogelijk.’ De bij de productie vrijgekomen CO₂ wordt opgevangen en opgeslagen.

2,7 megaton

In het plan is de bouw van twee fabrieken opgenomen. ‘De eerste fabriek (750 MW) zou in 2026 gereed kunnen zijn en een CO₂-reductie van 0,9 miljoen ton CO₂-reductie opleveren. Tegen de tijd dat de tweede fabriek up and running is, is de totale reductie toegenomen tot 2,7 miljoen ton CO₂-uitstoot. Dat is bijna 20 procent van de Rotterdamse industrieopgave voor 2030. Dat is best wel veel voor één project.’

Pragmatische oplossing

Dit klinkt positief. Maar is het niet nóg beter direct een fabriek neer te zetten die groene waterstof produceert? Dan wordt immers helemaal geen CO₂ meer uitgestoten (zie kader). Krekt legt uit dat H-vision met een blauwe-waterstof-fabriek kiest voor een pragmatische oplossing. ‘De deelnemende raffinaderijen bewerken voorlopig nog ruwe olie, waardoor er raffinaderijgassen als restproduct overblijven. De productie van groene waterstof is bovendien veel duurder en er is groene energie voor nodig. Daar is nu nog niet voldoende van beschikbaar. Wel banen we via dit project de weg vrij voor de productie van groene waterstof. De infrastructuur die voor deze fabriek wordt aangelegd, kan ook gebruikt worden voor groene waterstof. Via een nazuiveringsmodule kunnen we bovendien de zuiverheidsgraad van de blauwe waterstof verhogen. Die zuiverdere waterstof kunnen we leveren aan derden om tekorten aan waterstof op te vullen.’

Financiën

Het plan H-vision is in vergevorderd stadium. ‘Het hele proces is scherp in beeld en we hebben inmiddels ook een voorkeurslocatie: het Shell-terrein in Pernis.’ Waar hangt het momenteel op? ‘De overheid moet duidelijkheid gaan verschaffen door keuzes te maken. Er is wetgeving nodig rond het transport van waterstof en veiligheidsnormering. Daarnaast willen we met de overheid in gesprek over de financiering van de fabriek. Het concept is nu nog te duur, als je het vergelijkt met de huidige methode om hoge temperaturen op te wekken.’

Daadkracht

Waterstof wordt in Europa gezien als een van de belangrijkste oplossingen om CO₂-neutraal te worden. Duitsland en Frankrijk zetten hoog in op waterstof als het gaat om het economisch herstelbeleid. In Nederland is nog geen duidelijke knoop doorgehakt. Mist Nederland de boot? Krekt: ‘Het is in Nederland wel duidelijk dat waterstof een heel belangrijk molecuul is, waar je veel mee kan (zie kader). En omdat er flink wordt geïnvesteerd in zonne- en windenergie hebben we er straks heel veel van nodig om het overschot aan groene energie op te kunnen slaan. Tegelijkertijd blijft het tot nu toe bij veel gepraat en weinig actie. We zijn nog niet te laat, maar we moeten nu wel gaan opschieten. Bij de corona-crisis hebben we gezien hoe goed de overheid kan doorpakken. Er was in één weekend een steunpakket voor ondernemers. Die daadkracht is nu ook nodig.’

Ze besluit: ‘We moeten nu niet meer discussiëren over oplossingen, maar voorsorteren op een groene economie en naar de uitvoering. Mijn oproep naar de overheid? Begin gewoon!’

De deelnemers

Het project H-vision is een samenwerkingsverband van Deltalinqs, Air Liquide, BP, Gasunie, Havenbedrijf Rotterdam, Power Plant Rotterdam, Shell, Uniper, Koninklijke Vopak, Equinor, EBN en ExxonMobil.

Grijs, blauw, groen

Het verschil tussen grijze, blauwe en groene waterstof? Grijze waterstof wordt geproduceerd uit aardgas waarbij de CO₂ de lucht in gaat. Blauwe waterstof wordt op vergelijkbare manier geproduceerd, waarbij H-vision overwegend raffinaderijgassen als basis gebruikt. Het verschil met grijze waterstof is dat de vrijgekomen CO₂ wordt afgevangen en wordt opgeslagen of gebruikt. Groene waterstof wordt geproduceerd door elektrolyse van water via groene stroom. Daarbij komt geen CO₂ vrij.

Grondstof, brandstof en energiedrager

Waterstof is bijzonder vanwege zijn multi-inzetbaarheid. Het is een grondstof – bijvoorbeeld voor de productie van kunstmest, een brandstof en je kunt de stof inzetten als energiedrager voor zonne- en windenergie. Het H-vision consortium wil de opgewekte blauwe waterstof als brandstof gebruiken voor het opwekken van hoge temperaturen die nodig zijn voor een deel van het productieproces. Groene brandstof is zuiverder dan blauwe waterstof –100 procent versus 95 procent – en is een goede oplossing voor langeafstandsvervoer. De inzet van elektriciteit is daarvoor momenteel nog geen oplossing.